1-حافظه سیستمی و فضاهای اختصاصی
هر دیسک سخت یا هارد اکسترنال برای عملکرد خود نیاز به بخشی از فضای ذخیره‌سازی دارد که برای سیستم فایل، اطلاعات مدیریتی، ساختار ذخیره‌سازی داده‌ها، و به‌ویژه برای بخش‌هایی مانند “reserved sectors” (بخش‌های رزرو شده) برای تعمیرات و مدیریت خطا استفاده می‌شود. این فضاهای اختصاصی به طور معمول در لیست ظرفیت کلی دیسک لحاظ نمی‌شوند، اما در واقع فضای واقعی ذخیره‌سازی را کاهش می‌دهند.
2. استفاده از واحدهای اندازه‌گیری مختلف
در دنیای ذخیره‌سازی دیجیتال، تولیدکنندگان هارد دیسک‌ها از واحدهای اندازه‌گیری متفاوتی نسبت به سیستم‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند. به‌طور خاص:
تولیدکنندگان حافظه از واحد گیگابایت (GB) به معنی 1,000,000,000 بایت (1 میلیارد بایت) استفاده می‌کنند.
در حالی که سیستم‌های کامپیوتری از سیستم باینری استفاده می‌کنند که در آن 1 گیگابایت برابر با 1,073,741,824 بایت است (یعنی 2^30 بایت).
به این ترتیب، وقتی شما یک هارد با ظرفیت 1 ترابایت می‌خرید، تولیدکننده آن را 1,000,000,000,000 بایت اعلام می‌کند، اما سیستم شما آن را به 931 گیگابایت نمایش می‌دهد که بر اساس واحد باینری محاسبه می‌شود.
3. کاهش ظرفیت برای “bad sectors” (بخش‌های خراب)
در هارد دیسک‌ها همیشه تعدادی بخش خراب یا غیرقابل استفاده وجود دارد که ممکن است در طول زمان ظاهر شوند. به همین دلیل، تولیدکنندگان قبل از فروش هارد، برخی از فضاها را به‌عنوان فضای پیش‌فرض برای بخش‌های خراب اختصاص می‌دهند. این فضاها در ظرفیت اعلام شده لحاظ نمی‌شوند، اما برای جلوگیری از مشکلات در آینده، از ظرفیت واقعی کم می‌کنند.
4. پشتیبانی از تکنولوژی‌های مختلف
در برخی هارد دیسک‌ها، برای بهبود عملکرد و پایداری، از تکنولوژی‌های اضافی مانند الگوریتم‌های تصحیح خطا (ECC) یا تکنولوژی RAID برای افزایش اطمینان و محافظت از داده‌ها استفاده می‌شود. این تکنولوژی‌ها ممکن است فضای اضافی را به خود اختصاص دهند که باز هم در ظرفیت درج شده لحاظ نمی‌شود.
هنگام پارتیشن‌بندی و فرمت کردن هارد دیسک، فضای محدودی از حافظه برای ساختارهای مختلف سیستم فایل (مانند جدول پارتیشن‌ها، فایل‌های سیستم و متادیتا) اختصاص داده می‌شود که این بخش‌ها نیز جزء ظرفیت کلی محسوب نمی‌شوند.
یک مثال ساده
برای درک بهتر، فرض کنید فروشنده‌ای می‌گوید “هر متر = 100 سانتی‌متر”، اما خط‌کش شما “هر متر = 102 سانتی‌متر” را نشان می‌دهد. وقتی با خط‌کش اندازه می‌گیرید، عدد کوچک‌تری به دست می‌آید، اما در واقع چیزی گم نشده است؛ فقط روش شمارش متفاوت است.
حجم واقعی چگونه محاسبه می‌شود؟
برای محاسبه حجم واقعی یک هارد، می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:
حجم واقعی (GB) = حجم اسمی (GB) × (1000³ ÷ 1024³)
برای مثال:
- یک هارد 1 ترابایتی:
1,000 × (1,000³ ÷ 1,024³) ≈ 931 گیگابایت - یک هارد 500 گیگابایتی:
500 × (1,000³ ÷ 1,024³) ≈ 465 گیگابایت
آیا این تفاوت طبیعی است؟
بله، این تفاوت کاملاً طبیعی است و به دلیل اختلاف در روش شمارش است. هیچ بخشی از ظرفیت هارد شما گم نشده یا خراب نیست.
نکاتی درباره استفاده از حجم هارد
علاوه بر تفاوت در روش محاسبه، بخشی از فضای هارد نیز ممکن است توسط سیستم‌عامل برای فایل‌های سیستمی و پارتیشن‌بندی اشغال شود. به همین دلیل، حتی از حجم واقعی محاسبه‌شده نیز ممکن است کمی کمتر در دسترس باشد.
جمع‌بندی
اختلاف بین حجم اسمی و حجم واقعی هارد دیسک به دلیل روش‌های مختلف محاسبه (ده‌دهی و دودویی) است. این اختلاف طبیعی بوده و به معنای کمبود یا نقص در هارد دیسک نیست. برای خرید حافظه یا هارد دیسک، همیشه به این نکته توجه داشته باشید که حجم واقعی که سیستم نشان می‌دهد، کمتر از عدد تبلیغاتی تولیدکننده خواهد بود